İki yılda bir Macaristan´ın Başkenti Budapeşte´de ve Bugaç ovasında TURAN VAKFI tarafından düzenlenen TURAN KURULTAYI, bu yıl da, Macaristan´ın mimarisiyle ünlü Parlamento binasında gerçekleştirilen etkinliklerle başladı.
Parlamento binasında, çok sayıda biliminsanı ve sanatçıların katılımıyla gerçekleştirilen etkinliklerde yapılan konuşmalarda, TURAN KURULTAYI´nın amacı ve bu konuda yapılan çalışmalar anlatıldı.
TURAN KURULTAYI, ortak özellikler taşıyan eski Macar, Hun ve Türk kültürünün tanıtımı konusunda Avrupa coğrafyasında gerçekleştirilen en büyük organizasyon olarak değerlendiriliyor. İki yılda bir Macaristan´da düzenlenmekte olan KURULTAY, Altaylardan Alp Dağları´na uzanan engin coğrafyada yaşamakta olan kardeş kültürleri gelecek nesillere aktarmak amacıyla düzenleniyor. Macaristan´da iki yılda bir TURAN KURULTAYI (MACAR SOYLARI TOPLANTISI) adı altında uluslararası bir etkinlik gerçekleştirilmektedir.
Macaristan Parlamentosu Başkanı Shandor Lejak, MACAR-TURAN VAKFI Başkanı Andras Biro, TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev ve Uluslararası Türk Akademisi Başkanı Prof. Dr. Darhan Kıdırali, yaptıkları konuşmalarda, TURAN KURULTAYI´nın bilimsel gerçekler ışığında düzenlenen, Kazakistan´dan Macaristan´a uzanan coğrafyanın tarihi ve kültürel ortaklıklarını ortaya koymayı hedefleyen bir etkinlik olduğunu belirttiler.
TURAN KURULTAYI´nın Budapeşte´de, Macaristan´ın görkemli Parlamento binasında gerçekleştirilen etkinliklerine, Macaristan Parlamentosu Başkan Yardımcısı Shandor Lejak, Türk Devletleri Genel Sekreteri Bagdat Amreyev, Türk Devletleri Teşklatı Aksakalı Binali Yıldırım, Kırgız Cumhuriyeti Kültür, Bilgi, Spor ve Gençlik Politikaları Bakanı Azamat Camankulov, Türk Devletleri Teşkilatı Macaristan Temsilcilik Ofisi İcra Direktörü Büyükelçi Janos Hovari, Yunus Emre Enstitüsü Başkan Yardımcısı Abdullah Kutalmış Yalçın, Türk Devletler Teşkilatı Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Ömer Kocaman, Uluslararası Türk Kültür Teşkilatı (TÜRKSOY) Genel Sekreteri Sultan RAEV, Emekli Büyükelçi Düsen Kaseinov, Uluslararası Türk Akademisi Başkanı Prof. Dr. Darhan KIDIRLİ, Uluslararası Türk Kültür Miras Vakfı Başkanı Günay Efendiyeva, TÜRK DÜNYASI ARAŞTIRMLARI VAKFI Başkanı Közhan YAZGAN, KKTC´yi temsilen Cumhurbaşkanlığı Danışmanı Gökhan Güler, İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ´ni temsilen Prof. Dr. İlyas TOPSAKAL, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur AKTAŞ, Busra-AKINCILAR OKÇULUK KLÜBÜ yanı sıra, Türk Dünyası´nın çeşitli ülke ve yörelerinden gelen yüzlerce siyasetçi, biliminsanı ve gösteri ekipleri katıldı.
TURAN KURULTAYI´nın Bugaç ovasında yapılan etkinliklerine katılan ekipler, savaş oyunları, at yarışları, at üstünde ok ve mızrak atma, atlı güreş, buzkaşi gibi geleneksel Türk sporları sergilemenin yanı sıra, kıyafet, müzik ve halk oyunları dallarında da yarışıyorlar.
Bu yıl gerçekleştirilen TURAN KURULTAYI´na Türk Dünyası´nın çeşitli ülke ve yörelerinden 30´dan fazla gösteri ekibi katılıyor. Kurultaylar, Türk Dünyası´nın birliği için yapılacak dualar ve Bugaç ovasında yakılan şaman ateşiyle son buluyor.
TURAN KURULTAYI´nın Macaristan Parlamentosu´nda yapılan törende konuşan TURAN VAKFI Başkanı Andras Biro, TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan RAEV ile Uluslararası Türk Akademisi Başkanı Prof. Dr. Darhan KIDIRALİ Avrupa coğrafyasının orta yerinde, Macaristan´da yapılmakta olan bu etkinliğin, herşeyden önce bazı tarihi gerçeklerin bilimsel veriler ışığında ortaya konması açısından önemini belirttiler.
ULUSLARARASI TÜRK AKADEMİSİ BAŞKANI DARHAN KIDIRALİ
Uluslararası Türk Akademisi Başkanı Prof. Dr. Darhan Kıdırali Parlamentoda düzenlenen törende yaptığı konuşmada, bu yıl yedincisi düzenlenen TURAN KURULTAYI´nın öneminden söz ederek, özetle şöyle dedi:
“Kardeş Macar halkı, eski çağlardan itibaren Ulus dünyasının ayrılmaz bir parçası olarak şanlı geçmişini ulusunun tarihi hafızasında muhafaza etmektedir. Bunun göz alıcı bir örneği olarak Macaristan, Avrupa´daki en büyük Türkoloji merkezi olarak biliniyor. Dierd Almashi, Dula Nemet gibi birçok Macar Türk bilginin adları ortak tarihimize altın harflerle yazılmıştır. Aynı zamanda, Türk Akademisi bu yıl, ünlü Türkolog Arminiy Vamberi´nin 190. doğum gününü kutluyor. Macar Türkologların bilimsel çalışmaları, ortak kültürel mirasımızı ve dilimizde ortaya çıkan milen yıllık bağlantıyı görmemizi sağladı.”
AHMET BAYTURSUNOV ve ARMİNİY VAMBERİ KİTAPLARLA ANILDI
Bugün Budapeşte´de, Uluslararası Türk Akademisi tarafından hazırlanan "Ahmet Baytursun ve Alaş" adlı kitap ve Arminiy Vamberi´nin "Orta Asya´da Seyahat" adlı eserin sunumu gerçekleştirildi.
Türk Akademisi tarafından Kazakistan´ın Macaristan Büyükelçiliği iş birliğiyle gerçekleştirilen etkinlik, seçkin bilim insanı Ahmet Baytursun´un doğumunun 150. ve seçkin Macar Türkolog Arminiy Vamberi´nin 190. Doğum yıl dönümü anısına düzenlendi.
Uluslararası Türk Akademisi tarafından yayınlanan İngilizce yayınlanan "Avrupa Emiri Attila", Mandoki Brown I "Kırılmaz kökler", Kazak-Macarca dilinde, "Jambyl şarkıları - Dzsambul muvei", ışık Tonyukuk anıtının 1300. yıldönümüne ithafen Gördüğüm Bilge Tonyukuk kitapları Macar okuyuculara sunuldu.
Uluslararası Türk Akademisi delegesi, TÜRKSOY eski Genel Sekreteri Düsen Kaseinov, Türk Devletleri Teşkilatı Macaristan Temsilciliği İcra Direktörü Yanoş Khovari, Macaristan Bilimler Akademisi Üyesi Istvan Vashari, tanınmış Kırgız Türkolog Kadrali Konkobayev, Antalya Molnar Tarih Enstitüsü Müdürü, İnsani Araştırmalar Merkezi Genel Müdürü Balog Balash, Szeged Üniversitesi Öğretim Üyesi Maria Ivanich, Aisha Mandoki, tanınmış Türkolog-bilim adamları, diplomatik misyonların temsilcileri katıldı.
Görüşmede, köklü ülkeler ve kontakları arasındaki işbirliğini geliştirmeye katkılarından dolayı çok sayıda Macar bilim insanı - Yanosh Khovari, Istvan Vashari, Maria Ivanich Uluslararası Türk Akademisi Altın Madalyası ile ödüllendirildi.
Eğitim etkinliği sonunda Türk Akademisi tarafından hazırlanan kitaplar, Macaristan Bilim Akademisi kütüphanesine armağan edildi.
MACARİSTAN´DA BURSA RÜZGARI
2022 Türk Dünyası Kültür Başkenti Bursa, Macaristan´da her yıl ‘Ataları Anma Günü´ sloganıyla düzenlenen Hun-Türk Büyük Kurultayı öncesinde ‘Budapeşte Bursa Kültür Günü´ programını düzenleyerek, tarihi kentin sahip olduğu zenginlikleri Avrupa´da tanıttı. Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, etkinlikte yaptığı konuşmada, “Gönül coğrafyamızdan tüm kardeşlerimizi Bursa´mızda ağırlamak isteriz” dedi.
TÜRKSOY tarafından 2022 Türk Dünyası Kültür Başkenti ilan edilen Bursa, başta Avrupa olmak üzere dünyanın dört bir yanında tüm değerleriyle tanıtılıyor. 11-14 Ağustos tarihleri arasında Macaristan´ın Başkenti Budapeşte´de düzenlenen TURAN KURULTAYI´na geniş bir ekiple katılım sağlayan Bursa Büyükşehir Belediyesi, büyük buluşma öncesinde, Yunus Emre Enstitüsü ve Türkiye Büyükelçiliğinin destekleriyle ‘Budapeşte-Bursa Günleri´ programı düzenledi.
KURULTAY´DA KIRGIZ ETKİNLİKLERİ
Budapeşte Müzik Merkezinde düzenlenen konsere Kırgız Cumhuriyeti Kültür, Bilgi, Spor ve Gençlik Politikaları Bakanı Azamat Camankulov, TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev, Türk Akademisi Başkanı Prof. Dr. Darhan Kıdırali, Macar Ulusal Parlamentosu Başkan Yardımcısı Sandor Lezsak, Kırgız Cumhuriyeti Macaristan Büyükelçisi Talant Kuşçubekov´un yanı sıra çok sayıda davetli katıldı.
SANDOR LEZSAK´I ZİYARET
Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Konseyi Başkanı Binali Yıldırım, TÜRKSOY Genel Sekreteri Sultan Raev ve Kırgız Cumhuriyeti Kültür, Bilgi, Spor ve Gençlik Politikaları Bakanı Sayın Azamat Camankulov Macar Ulusal Parlamentosu Başkan Yardımcısı Sandor Lezsak´ı ziyaret etti.
NEDEN GÖRMEZDEN GELİNİYOR?
2007 yılından bu yana Macaristan´ın Başkenti Budapeşte´de ve büyük HUN İmparatoru Atilla´nın otağını kurduğu Bugaç ovasında Kazakistan´dan Macaristan´a uzanan kültür coğrafyanın temelindeki ortak özellikleri sergileyen TURAN KURULTAYI etkinliklerinin hedeflerini bilmek zorundayız. Yazımızın devamında, Macar antropolog Andras Biro´nun bilimsel çalışmaları sonucunda elde ettiği sonuçlar ışığında düzenlenmekte olan etkinliklerin amacı Bugaç ovasında sergilenen gösterilerle sınırlı değildir. Yeni parlayan bir dizi yıldızının hamilelik haberine manşetlerde yer veren basınımızın, Kazakistan´dan Macaristan´a uzanan coğrafyanın insanlarını Bugaç ovasında, Atilla´nın otağında buluşturan böyle bir etkinliğe duyarsız kalması, ayrı bir araştırma konusudur.
M. KEMAL SALLI
