Yaşar Kalafat
Kalafatlar Anadolu Türk Kültür coğrafyasında Doğu Karadeniz Sürmene-Rize halklarından Çepniler gibi halklardan bir Türk halkı olarak bilir ve Oğuz grubu içerisinde mütalaa edilirler. Kırım Kalafatları ile ilgili bilgiler derlenmeye başlanınca güney Kırım Kalafatları Oğuz ve Kuzey Kırım Kalafatlarının da Kuman Kıpçak özellikleri taşımaları tespit dilmeye başlanınca, Kalafatların Türklüğün hangi kesiminden geldiği hususu tartışılır olmuştur. Batı Karatenizde de Kalafatlar vardı ve Çanakkale Kalafatlarının uzantısı Batı Trakya’ya kadar devam ediyordu. Kalafatlar sadece Karadeniz sahil şeridinde değil şeridin güney yüzünde de meskundular. Bununla da kalınmıyor Bulgaristan’da Yunanistan’da Romanya’da Kalafat adını taşıyan irili ufaklı halen meskûn olan yerlerim yerleri de vardı. Kalafatlar Kuman/Kıpçak mı Oğuz mu idiler?
Kalafat coğrafyası Rodos, Girit, Kıbrıs’ı da içeriyordu. Anadolu ve Kırım, Romanya, Bulgaristan Kalafatları Müslümandılar. Batı Trakya Kalafatları Müslüman ve Hristiyan’dılar. Mübadillerle Yunanistan’a Anadolu’dan göçen Kalafatlar arasında her iki dinden de toplumlar vardı ve fakat Hıristiyanlardan Kalafatlar çoğunlukta idiler.
Rodos Kalafatları arasında Müslümanların yanı sıra İtalyan ve Yunanistan Kiliselerine bağlı farklı iki Hıristiyan Kalafat toplum da vardı. Girit göçmeni Müslüman halk arasında Muğla ve yakın çevresinde yerleşmiş Kalafat aileler vardı. Kıbrıs Türk halk kültüründe Kalafat ismi toplum adı olarak değil, bahçe çiti ismi olarak yaşamaktaydı. Anadolu’ya Kuman Kıpçak yerleşkesi Kuzeyden Eskişehir Niğde istikametinde de olmuştu.
Böylece batı Türk kültür coğrafyasında ve Anadolu Türk kültür coğrafyasında, ağırlıklı olarak da Doğu Karadeniz Türk kültür coğrafyalarında Kalafatlar vardı. Kelime uzun süre gemi onarımı anlamında meslek ismi olarak bilinmiş giderek Tahtacılar, Manavlar, Tahtakuşlar, Agaçeriler gibi orman işçiliği ile ilişkilendirilmiştir.
Yapılabilen tespitler yaşayan yer adları verilerinden ve arşiv belgelerinden teyit edilebilmektedir. Mevcut veriler Kalafatların Kuman/Kıpçak olduklarına işaret etmektedirler. Kalafatların yaşayan halk kültürleri daha sağlıklı teşhis yapabilme imkânı verebilecektir. Baskısı yapılabilmiş olan projenin ilk basamağı ile Kalafatlı toplumunun halk inançları kültürüne de yer verilmeye çalışılmıştır.(Yaşar Kalafat, Kalafatlılar ve Halk Kültürleri, Editör. K.Gündoğdu, ASAM yayınları İstanbul, 2021)
