Güney Kore’nin Bilim Ve Teknoloji Politikası
0
0
0
Türkiye ile diğer ülkeler arasındaki gelişmişlik karşılaştırmalarında, 1950’lerde geride iken, yaptığı sanayileşme atılımı ile Türkiye’nin epeyce önüne geçen bir ülke olarak, G. Kore’nin adı sıkça geçer. Onun için, yarınlarını güvence altına almak isteyen ülkelerde nanobilim / nanoteknoloji araştırmalarının giderek önem kazandığına işaret ettiğim bir önceki yazımda, konuya ilişkin örnekleri de G. Kore’den vermiştim. Bu vesileyle, G. Kore’nin izlediği bilim ve teknoloji politikasından biraz söz edeyim. Vereceğim bilgilerin kaynağı bu ülkenin Bilim ve Teknoloji Bakanlığı…
2025 Yılı için Vizyon ve Hedefler…
G. Kore’nin, “Vizyon 2025” adıyla anılan, Bilim ve Teknoloji Geliştirmeye Yönelik Uzun Vâdeli Plânında [1999], “2025 yılına kadar, bilim ve teknolojide dünyanın 7’nci gücü hâline gelinmesi” öngörülüyor… Plân, bu vizyonu erişilebilir kılmak için izlenmesi gereken yol haritasını ortaya koyuyor. Bu bağlamda, “Asya ve Pasifik bölgesinin ARGE merkezi olmak”, 2015 yılında erişilecek ara hedef olarak belirlenmiş.
Bilim ve Teknolojide Ulusal Rönesans…
Bugünkü G. Kore hükûmetinin politika çizgisi, “bilim ve teknolojide ulusal Rönesans’ın gerçekleştirilmesi” ve böylece, “bilim ve teknolojiyi temel alan bir toplumun yaratılması” şeklinde tanımlanıyor. “Bilim ve teknolojide yaratıcı yenilikçilik toplumsal, kültürel ve ekonomik gelişmenin ve bu gelişmeyi sürdürebilmenin motor gücü” olarak görülüyor; amaç, bu gücü yaratabilmek. G. Kore’nin bu amaç etrafında şekillenen bilim ve teknoloji politikası, ana başlıklarıyla şöyle:
Ekonomik Büyümenin Motoru Olacak Yeni Teknolojilere Yönelik Ulusal ARGE Projelerinin Teşviki:
Cumhurbaşkanına bağlı Ulusal Bilim ve Teknoloji Konseyi’nin eşgüdümünde, 80 kadar kilit teknolojinin geliştirilmesi yoluyla, ekonomik büyümede etkin olacak yeni sanayi dallarının teşviki öngörülüyor. Sayısal TV ve yayın cihazları, sayısal ekran, akıllı robotlar, geleceğin otomobilleri, gelecek nesil yarı iletkenler, gelecek nesil mobil iletişim, akıllı ev şebekeleri, sayısal içerik ve yazılım çözümleri, gelecek nesil bataryalar ve biyomedikal organların üretimine yönelik sanayiler teşvik edileceklerin başında geliyor. Bu konuda, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı’nca,
– 80 kadar kilit teknolojinin seçilerek geliştirilmesini;
– Ulusal ARGE kaynaklarının, daha çok, seçilen kilit teknolojilere yöneltilmesini; ve
– Araştırma yönetimini iyileştirerek, sağlanacak faydanın en üst düzeye çıkarılmasını
hedef alan bir strateji izleniyor.
Bu strateji çerçevesinde, ulusal inovasyon sisteminin etkinliğinin artırılması ve bu bağlamda,
– Dünyadaki ARGE ağlarından âzamî faydanın sağlanması;
– Bölgesel inovasyon sistemlerinin geliştirilmesi;
– Sanayi, üniversiteler, araştırma enstitüleri ve devlet kuruluşları arasında yeni araştırma ortaklıkları kurulması öngörülüyor.
Yine bu strateji çerçevesinde, yaratıcı ve yetkin insan gücü kaynaklarının geliştirilmesi için,
– Teknolojik inovasyonda önderlik yapacak kadroların geliştirilmesi;
– Bölgesel araştırmalarda yararlanılabilecek insan gücü kaynaklarının geliştirilmesi;
– Temel bilimleri ve inovasyon kapasitesini geliştirmenin teşviki
öngörülen hususlar arasında yer alıyor.
Yaratıcı ve yetkin araştırmacı talebinin karşılanması:
Yeni teknoloji geliştirilmesi için ihtiyaç duyulacak ek araştırmacı sayısının 10 bin dolayında olacağı tahmin ediliyor. Bu ihtiyacın hazırlanacak “master” plânlar çerçevesinde karşılanması öngörülüyor. Yükseköğretim sisteminde bu talebi karşılamaya yönelik uyarlamalar söz konusu. Ortaöğretimde bilim eğitimin güçlendirilmesi; okullarda lâboratuvar ve eğitim malzemelerinin sürekli olarak güncellenmesinin sağlanması; ve bu lâboratuvarlar için öğretmen yetiştirilmesi gibi, alınması öngörülen başka pek çok önlem var.
G. Kore’nin bilim ve teknoloji politikasındaki ilgi çekici noktaları özetlemeye devam edeceğim; iki hafta sonra buluşmak dileğiyle…
Ekonomik Büyüme Potansiyelini Güçlendirmek için Ulusal ARGE Yatırımlarının Artırılması
Bunun için, örneğin, kamu bütçesinden ARGE’ye ayrılan pay, 2003’te 4,490 milyar ABD $’ı (bütçenin %4,8’i) iken, 2007 yılında 8,349 milyar ABD $’ına (bütçenin %7’sine) çıkarılacak.
Temel Bilimlerin Desteklenmesi
G. Kore’de temel araştırmaların toplam ARGE harcamaları içindeki payının gelişmiş ülkelere göre düşük olduğu bilinen bir husus. Bu payın artırılması öngörülüyor. 2003 yılında temel araştırmalar için ayrılan pay kamunun ARGE bütçesinin %19,5’i (877 milyon ABD $) iken, 2007 yılında, bunu %25’e çıkarmak ve böylece, bilimsel araştırma yeteneği yüksek ilk on ülke arasında yer almak hedefleniyor. Bu hedefe erişebilmek için, örneğin üniversitelerdeki temel araştırmaya yönelik mükemmeliyet merkezlerinin (şu anda bilimsel araştırma yapan 30; mühendislik araştırması yapan 36 mükemmeliyet merkezi var) geliştirilmesi öngörülüyor.
Ulusal İnovasyon Sisteminde Reform
Şu üç konuya ağırlık verilmesi öngörülüyor:
– Ulusal Bilim ve Teknoloji Konseyi’nin rol ve otoritesini güçlendirerek ulusal bilim ve teknoloji politikalarının hayata geçirilmesinde ve ARGE projelerinde eşgüdümün daha iyi sağlanabilmesi;
– ARGE projelerinin plânlanması, yönetimi, değerlendirilmesi ve çıktılarının yayınımı ile ilgili sistemin geliştirilmesi; ve
– Devlet destekli araştırma enstitülerinin etkinleştirilmesi.
Global ARGE Ağının Kurulması
Bilim ve teknolojide uluslararası işbirliğinin güçlendirilmesi öngörülüyor. Aslında G. Kore, her yıl 150 kadar çok taraflı ortak araştırma projesine destek sağlıyor; sekiz ülkede (Birleşik Krallık, ABD, Japonya vb.) bilim ve teknoloji ataşesi bulunduruyor; yine sekiz ülkede (ABD, Rusya, Çin vb.) 15 bilim ve teknoloji işbirliği merkezi kurmuş durumda. G. Kore kuruluşlarının, ayrıca, ülke dışında 13 ARGE merkezi ve 70 kadar yerel ARGE birimi var. Yabancı bilim insanlarını G. Kore’nin ulusal ARGE projelerinde yer almaya teşvik ediyorlar. Bunlara ek olarak, dünya çapındaki araştırma enstitülerini Kore’ye çekmeye uğraşıyorlar. Amaçları, ulusal ARGE kapasitelerini güçlendirmek ve ileri teknoloji üssü olmak.
Bölgelerde Bilim ve Teknolojinin Teşviki
Bölgesel düzeyde, sağlam bir teknolojik inovasyon tabanı yaratmaya uğraşılıyor. Bunun için bilim ve teknolojide yerel düzeyde de yetkinleşme öngörülüyor. Hâlen, bölgelerde bilimsel ve teknolojik faaliyetleri teşvik etmeye yönelik beş yıllık bir plân (2000-2004) yürürlükte. 2000 Ağustos’unda Bilim ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde “Bölgesel Bilim Faaliyetlerini Teşvik Dairesi” kuruldu. Bütün yerel yönetimlerin bilim ve teknoloji ile ilgili bir birim kurmaları öngörüldü. Daedock Bilim Kasabası gibi, “Ulusal ARGE Özel Bölgeleri” kuruldu.
Özel Sektörde ARGE’nin Desteklenmesi
1972’de çıkarılan Teknoloji Geliştirmeyi Teşvik Yasası çerçevesinde, sınaî ARGE merkezleri, sınaî teknoloji araştırma ortaklıkları ve sınaî araştırma kümeleri gibi çeşitli özel sektör araştırma organizasyonlarına destek sağlanıyor. Teknoloji ve insan kaynaklarını geliştirmeye yönelik yatırımları teşvik için vergi ertelemesi uygulanıyor. Master ve doktora derecesine sahip genç araştırmacılar askere gitmek yerine araştırma enstitülerinde çalışabiliyorlar.
G. Kore’nin bilim ve teknoloji politikasının tamamı bundan ibâret değil; ben, ana hatlarıyla özetlemeye çalıştım. Tabiî, bu politikanın Türkiye’deki bir bilim ve teknoloji politikasından çok önemli bir farkı var: Siyasî erk ve ilgili toplum katmanları birlikte sahip çıkıyor ve de kâğıt üzerinde gözüken bir politika değil; uygulanmakta olan bir politika.
CBTD. 22 Mayıs 2004.